شیمی تجزیه شاخه ای از شیمی هست که به مطالعه روش های بنیادین جداسازی، شناسایی و بررسی کمی اجزای طبیعی یا مصنوعی یک ماده می پردازد
به طور خلاصه، شناسایی جز به جز ترکیب مواد به صورت کیفی و کمی
در ادامه به بررسی برخی از مفاهیم پایه ای این شاخه از علم می پردازیم:
نمونه(Sample): آن بخشی از جهان که ما در آن به بررسی میپردازیم و در شیمی تجزیه مقداری ماده است، نمونه نام دارد.
آنالیت(Analyte): آن جزئی که ما به دنبال تعیین غلظت یا مقدار آن هستیم، آنالیت نام دارد.
صحت(Accuracy): یا درستی میزان نزدیکی مقدار بدست آمده توسط آزمایش با میزان واقعی است. میزان واقعی معمولا شناخته شده نیست و از میزان ارزیابی تجربیاستفاده میشود.
دقت(Precision): میزان شباهت فرآیند اجرا شده در تعیین مقدار آنالیت، که با نزدیکی پاسخها ارزیابی میشود، دقت نامیده میشود. عموماً از انحراف استاندارد برای نشان دادن آن استفاده میشود. دقت با صحت لزوماً رابطهای ندارد.
انواع انالیز تجزیه و تحلیل که در شیمی تجزیه به کار میرود به دو دسته کمی و کیفی تقسیم بندی می شود.
در تجزیه کیفی (Qualitative Analysis)نوع اجزای موجود در نمونه بررسی می شود در اصل در تجزیه کیفی از خودمان می پرسیم این ماده از چه نوعی هست.
درتجزیه کمی(Quantitative Analysis) مقدار یا غلظت هر یک از اجزا مورد نظر بررسی خواهد شد و در این نوع از خودمان می پرسیم چه مقدار از ماده داریم.
باید توجه داشته باشیم که: آنالیز کیفی بر آنالیز کمی تقدم دارد و ابتدا باید نوع ماده رو تشخیص دهیم و بعد غلظت ان تعیین می گردد.
مراحل اندازه گیري کمی عبارتند از:
الف- انتخاب روش آنالیز (روش حجمی یا وزنی)
ب- نمونه برداري
ج- تهیه نمونه آزمایشگاهی (مثلا انتخاب حلال مناسب و تهیه محلول)
د- حذف مداخله کننده ها (موادي که در واکنش وارد میشوند ولی هدف ما براي آنالیز نیستند)
ه- انجام واکنش تعیین مقدار
و- انجام محاسبات