در اوایل دهه 1900، تلاش دانشمندان بر این بود که خاصیت پرتوزایی را در عناصری تولید کنند که به طور معمول پرتوزا نیستند. نهایتا در سال 1934، شیمی دانان فرانسوی، فردین و ایرلن جولیوت کوری، توانستند پرتوزایی را به طور مصنوعی ایجاد کنند.

فرآیند پرتوزایی مصنوعی شامل:

۱.پرتو ایکس:
پرتو ایکس که با نماد X نمایش داده میشود؛ نوعی پرتو مشابه پرتو گاما است که بیشتر از طریق فرآیند پرتوزایی مصنوعی تولید می شود.
درواقع پرتوهای X، در ولتاژهای بالا، با اعمال شتاب به الکترون ها و برخورد به یک هدف فلزی، ترجیحا با عدد اتمی بالا تولید می شوند؛ به بیانی دیگر، پرتوهای X از فعل و انفعالات خارج هسته اتم ایجاد شده؛ درحالیکه، پرتوهای گاما از فعل و انفعالات درون هسته اتم ایجاد میشوند.

۲.تابش نوترون:
تابش نوترون زمانی اتفاق می افتد که نوترون ها توسط شکافت هسته ای و سایر فرآیندها فعال شده و از هسته خارج شوند. واکنش زنجیره ای هسته ای نمونه ای از شکافت هسته ای است، که در آن یک نوترون خارج شده از یک اتم شکافته شده، باعث شکافت اتم دیگر شده و باعث خارج سازی نوترون های بیشتری می شود. برخلاف سایر پرتوزایی ها، تابش نوترون توسط مواد دارای تعداد زیادی اتم هیدروژن مانند موم پارافین و پلاستیک جذب می شود.

بطور کلی منابع پرتوزا را به دو دسته تقسیم بندی می کنند:

۱.منابع طبیعی

۲.منابع مصنوعی

که در ادامه به بحث درمورد این منابع می پردازیم.

۱.منابع طبیعی:

الف) پرتوهای کیهانی: پرتوهایی هستند که از فضاي خارج از جو زمين ساطع شده و جزء پرتوهای يونساز طبيعی به شمار رفته و چون ميزان ناچیزی از آنهـا به سـطح زمين میرسد، اثرات مشهودی بر موجودات زنده ندارند.

ب) پرتوهای زیست محیطی: این دسته از پرتوها شامل:

ب_۱) پرتوهای زمینی: این پرتوها از عناصر پرتوزا مانند توريوم، اورانيوم و راديوم كه در محيط زيست انسان وجود دارنـد، منتـشر ميشوند. هر انسان در هرسال نزديك به 50 ميلی راد پرتـو از خـاك و سـنگ دريافـت مـيكنـد و در منـاطقی که سنگ های اورانيوم دار وجود دارد، این مقدار تا 2000 ميلی راد در سال نیز ميرسد. 

ب_۲) پرتوهای جوی: این پرتوها شامل مقداری پرتوهای خارجی از گازهای پرتوزای رادون و تورون در جو تشكيل شده كـه نـاچيز بوده و مقدار آن در حدود 2 ميلی راد در سال است.

ب_۳) پرتوهای درونی: علاوه بر پرتوهای گفته شده، انسان در معرض پرتوهای درونی خود نظیر مـواد پرتـوزای انبـار شـده در بافت های بدن نیز قرار دارد؛ اين مواد شامل اورانيوم، توريوم، ايزوتوپ های پتاسيم_40 و كربن_14 بوده که مقدار آن در سال نزديك به 25 ميلی راد می باشد.

ادامه دارد…..