کالیبراسیون یا استانداردسازی مفهومی است که در شیمی به منظور درجه بندی کردن دستگاه ها بسیار به کار می رود . حال با یک مثال ساده مفهوم کالیبراسیون را بیشتر درک می کنیم :
دماسنجی را در نظر بگیرید که شما از میزان خطا و صحت نتایج آن اطلاعی ندارید , پس شما نیاز دارید که یک عمل مقایسه ای به منظور استاندارد سازی آن انجام دهید . ساده ترین روش در این جا اندازه گیری دمای آب در حال جوش است . می دانیم که دمای آب جوش در استاندارد جهانی ۱۰۰ درجه سانتی گراد است , شما با اندازه گیری این دما به وسیله دماسنج از میزان خطای آن اطلاع می یابید و اگر به طور مثال دماسنج دمای ۱۰۰ درجه آب را, ۱۰۱ درجه نمایش داد شما این خطا را در اندازه گیری های بعدی با این دماسنج می توانید لحاظ کنید و نتایج را یک درجه کمتر از مقدار نمایش داده شده ثبت کنید .
مثال بالا نمایش ذهنی ساده اما کاربردی از کالیبراسیون را نشان می دهد و به شما به نوعی کالیبره کردن وسیله ساده مثل دماسنج را نمایش می دهد , اما مفهوم کالیبره کردن دستگاه های تجزیه چیست ؟ در واقع کالیبره کردن یک دستگاه تجزیه یافتن معادله ریاضیاتی بین پاسخ دستگاه و غلظت آنالیت است .
دراندازه گیری های آزمایشگاهی کالیبره کردن دستگاه های تجزیه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است و قبل از هر عمل تجزیه ای با دستگاه باید از کالیبره بودن آن مطمئن بود چرا که عدم کالیبراسیون دستگاه نتایجی غیر واقعی و با خطای زیاد را برای ما به نمایش می‌گذارد .
محلول های استاندارد , محلول هایی با غلظت مشخص از آنالیت هستند که به منظور کالیبره کردن دستگاه های تجزیه ای تهیه میشوند .
می‌دانیم که در محاسبات ریاضی با داشتن دو نقطه از یک خط , می توان معادله خط را به دست آورد . بر این اساس باید بتوان با داشتن غلظت دو محلول استاندارد و پاسخ دستگاه نسبت به این دو محلول , معادله خط مورد نظر را به دست آورد اما در مورد داده‌های تجربی واقعی به دلیل وجود خطا های تصادفی , نقاط موردنظر دقیقاً بر روی خط قرار ندارند . به همین دلیل برای به دست آوردن بهترین معادله خط عبور یافت از چند نقطه که روی یک خط قرار ندارند , باید از روش های محاسباتی ریاضی مثل” روش حداقل مربعات باقیمانده “استفاده کرد که نمایش ساده ای از آن را در زیر می بینید . بر اساس این روش بهترین خط عبوری از نقاط داده شده , خطی است که مجموع توان دوم فاصله نقاط از آن خط , حداقل باشد . که با محاسبه ی یکسری توابع ریاضی این خط محاسبه می‌شود .
روش های مختلفی برای استاندارد سازی وجود دارد که در مقالات جداگانه به آنها می پردازیم .
