در این مقاله قصد داریم تا درباره قواعد فاجانس، چیستی آن ها و نتایجی که دارند صحبت کنیم. به طور کلی قواعد فاجانس حول موضوع یونی و یا کوالانسی بودن پیوند های شیمیایی صحبت کرده و میزان خصلت یونی و یا کوالانسی بودن آن ها را بررسی می کند.
همه ما می دانیم که اکثر پیوند های شیمیایی نه کاملا یونی هستند و نه کاملا کوالانسی اند؛ بلکه بین این دو حالت قرار دارند. همه ما می دانیم که اگر اختلاف الکترونگاتیوی دو اتم درگیر در یک پیوند کمتر از 0.4 باشد، پیوند کاملا کوالانسی است. در صورتی که این عدد بین 0.4 تا 1.7 باشد پیوند کوالانسی و قطبی و برای اعداد بالاتر از 1.7 باشد پیوند یونی است.
فاجانس با بیان سه قاعده ساده، میزان کوالانسی و یا یونی بودن یک پیوند شیمیایی را مورد بررسی قرار می دهد. این سه قاعده، سه نتیجه گیری در پی دارد که در این مقاله به طور مفصل درباره آن ها صحبت می کنیم.
قواعد فاجانس
قاعده اول: هر چه پتانسیل یونش (نسبت بار اتم به شعاع آن) یک کاتیون بزرگتر باشد؛ خصلت قطبش کنندگی آن زیاد تر خواهد بود. در نتیجه می تواند ابر الکترونی را با قدرت بیشتری به سوی خود بکشد. بنابراین خصلت یونی بودن پیوند را افزایش می دهد.
قاعده دوم: هر چه بار آنیون بزرگتر و شعاع اتمی آن بزرگتر باشد؛ قطبش پذیری آن توسط کاتیون زیاد تر و بنابراین خصلت یونی پیوند حاوی آن آنیون افزایش می یابد.
قاعده سوم: بین دو کاتیونی که بار و شعاع یکسانی داشته باشند. آن کاتیونی که آرایش الکترونی شبیه گاز نجیب دارد، نسبت به کاتیونی که به آرایش الکترونی گاز نجیب رسیده است؛ توانایی قطبش کنندگی بالاتری دارد. بنابراین می تواند پیوند را یونی تر (از کوالانسی بودن دور تر) کند.
نتایج قواعد سه گانه فاجانس
نتیجه اول: هر چه ویژگی یونی یک پیوند شیمیایی کمتر شود؛ ماده دارنده آن نوع پیوند، به میزان کمتری در حلال های قطبی حل می شود.
نتیجه دوم: هر اندازه خاصیت کوالانسی پیوند بالاتر باشد؛ تجزیه حرارتی آن ماده در دما های پایین تر اتفاق می افتد.
نتیجه سوم: هر مقدار خصلت کوالانسی پیوند زیادتر باشد؛ ماده حاوی آن پیوند، در دما های کمتری ذوب می شود.
