این مقاله قسمت چهارم از مجموعه مقالات “چگونه موضوع پایان نامه انتخاب کنیم؟” است. اگر علاقه داشته باشید؛ می توانید نگاهی به این مجموعه بیندازید.
یک مهارت بسیار مهم برای هر دانشجوی شیمی، قطعا خواندن صحیح مقاله شیمی است. در مسیر انتخاب موضوع پایان نامه، این است ک بتواند مقاله خوانی کند. خواندن مقاله مثل خواندن یک روزنامه نیست که بخواهید از ابتدا تا انتهای آن را سر سری بخوانید و سپس آن را دور بیندازید. هر مقاله، حاوی اطلاعات بسیار مفید، تکنیک های مختلف و داده هایی است که می تواند شما را به لحاظ علمی تقویت کرده و جلوی اشتباهات بعدی تان را بگیرید.
برای این کار لازم است تا ابتدا در مورد چگونه خواندن یک مقاله شیمی آموزش ببینید و ما قرار است تا در این مقاله، به بررسی این مطلب بپردازیم که اصلا یک مقاله شیمی را چگونه بخوانیم؟ از کجا شروع کنیم و کجا تمام کنیم؟ چه اطلاعاتی را استخراج کنیم و چه اطلاعاتی را نادیده بگیریم؟ و…
یک مقاله شیمی چه قسمت هایی دارد؟
به طور کلی می توان مقالات شیمی را به دو دسته تقسیم بندی کرد. یک دسته مقالات پژوهشی هستند و مبتنی بر انجام یک سری آزمایش و یا محاسبات نوشته شده اند. دسته دیگر، مقالات مروری یا همان review ها اند که نویسنده آن ها با خواندن تعداد زیادی مقاله، آن ها نوشته است و در واقع می توان چنین گفت که مقالات مروری، خلاصه ای از از مقالات پژوهشی به حساب می آید.
خواندن هر یک از این مقالات حسن های خاص خودش را دارد. شما باید بدانید که چه اطلااتی را لازم دارید. پس از این که هدف تان از خواندن مقاله را مشخص کردید؛ آنگاه می توان تصمیم گرفت که به دنبال کدام یک از این دو دسته باید رفت. اما بیایید نگاه دقیق تری به آن ها داشته باشیم.
مقالات پژوهشی چه شکلی اند؟ چه کاربردی دارند؟
هر مقاله پژوهشی مبتنی بر یک سری آزمایشات و یا محاسبات نوشته شده است. بنابراین بسته به این که مقاله محاسباتی باشد و یا آزمایشگاهی، قسمت های مختلفی دارد. اما به طور کلی، ما در صفحه اول، ابتدا عنوان مقاله را داریم. سپس زیر آن، نام و اطلاعات مربوط به نویسندگان آن مقاله را خواهیم داشت. پس از آن، خلاصه مقاله آورده شده و بعد به اصل مقاله می رسیم که با مقدمه شروع می شود؛ پس از آن بخش معرفی مواد می رسد.
بعد از معرفی مواد، روش آزمایش مورد بحث قرار می گیرد و پس از آن نتایج آزمایشات آورده می شود. در نهایت هم نتایج به بحث گذاشته می شود و در آخر یک نتیجه به عنوان نتیجه پژوهش معرفی می شود. در آخر هم منابع و ماخذ استفاده شده برای این پژوهش آورده شده و در پایان برخی مقالات، از کسانی که در انجام پژوهش کمک کرده اند تقدیر می شود.
آن چه در مورد مقالات پژوهشی برای ما اهمیت دارد؛ مواد، روش ها و نتیجه گیری ها است. ما در این نوع مقالات بیشتر به دنبال این اطلاعات هستیم. بنابراین، بسیار اهمیت دارد که یک مقاله پژوهشی را در این بخش ها به دقت بررسی کنیم. همچنین می توان برای درک بهتر روش ها و جستجوی نتایج مشابه، از بخش منابع هم کمک گرفت و به مقالات دیگر مراجعه کرد.
مقالات مروری چه شکلی اند؟ چه کاربردی دارند؟
مقالات مروری، چنان که در بالا گفته شد؛ حاصل بررسی مقالات پژوهشی بوده و در واقع خلاصه ای از تعداد زیادی مقاله پژوهشی اند. در این نوع مقالات هم ما قسمت های مختلفی داریم که به لحاظ کلیت، مشابه مقالات پژوهشی است اما تفاوت هایی نیز وجود دارد.
در مقالات مروری هم ابتدا عنوان را داریم. سپس نام و اطلاعات نویسندگان می آید. پس از آن یک خلاصه مقاله آورده می شود. بعد از خلاصه بخش معرفی بحث را داریم و پس از آن به سراغ مطالعات انجام شده می رویم و از هر کدام، اطلاعاتی دریافت می کنیم و در پایان مقاله هم یک نتیجه گیری می کنیم.
پس از نتیجه گیری، منابع و ماخذ را داریم که بسیار مهم اند و در پایان هم از همکاران و… تشکر می شود. در مقالات مروری، ما به دنبال یافتن سرنخ ها می رویم. در واقع ما می گردیم تا روش های مختلف انجام یک فرآیند یا یک آزمایش خاص را بشناسیم و با کلیت آن ها در حد یک معرفی اولیه آشنا شویم.
یکی از مهمترین بخش ها در هر مقاله مروری، بخش منابع است. نویسنده مقاله تعداد زیادی مقاله را بررسی کرده و در طول متن، به شرح برخی از فعالیت های انجام شده در آن مقاله پرداخته است. بنابراین بسیار مهم است که ما بتوانیم به اصل آن مقاله هم دسترسی پیدا کنیم و را می توان از بخش منابع به دست آورد.
چگونه یک مقاله شیمی از نوع پژوهشی را بخوانیم؟
پیش از این که یک مقاله پژوهشی را بخوانید؛ ابتدا یک کاغذ و قلم آماده کنید. حتما لازم است تا برخی اطلاعاتی را که به دست آورده اید را یادداشت کنید. این یادداشت ها بعدا به کارتان می آید. و الا خواندن یک مقاله به تنهایی هیج ارزش خاصی ندارد. پس حتما آماده یادداشت برداری باشید؛ اما چه چیز هایی را باید نوشت؟ در ادامه به آن ها می رسیم.
پس از این که یک مقاله را باز کردید. ابتدا به نام پژوهش گران توجه کنید؛ ممکن است آن ها به طور پیوسته بر روی موضوعی خاص کار کرده باشند. بنابراین اگر شما بخواهید مقالات مفیدی درباره آن زمینه خاص داشته باشید؛ بهترین کلمه کلیدی برای جستجو کردن، نام این محققین است. بنابراین سعی کنید که نام آن ها را (مخصوصا یک یا دو نفر اول) را یادداشت کنید.
سپس خلاصه مقاله را بخوانید. در این قسمت گفته شده که هدف از پژوهش چه بوده، روش ها چه بوده و در نهایت نتیجه ها چه به دست آمده است. بنابراین شما هم همین سه مطلب را استخراج کنید و یادداشت کنید. مثلا، بنویسید که هدف بررسی دارورسانی با استفاده از سوپرامولکول های سوپرپارامغناطیس اکسید آهن بوده است.
پس از آن مقدمه آورده می شود که معمولا اهمیتی ندارد و اطلاعات جدیدی به ما نمی دهد. بنابراین اگر زمان زیادی ندارید؛ می توانید آن را نادیده بگیرید. بعد از آن مواد و تکنیک های به کار رفته در انجام پژوهش آورده می شود. از این قسمت نام مواد و آنالیز ها را یادداشت کنید. بعد از این قسمت، تکنیک ها و روش آزمایش عنوان می شود که بسیار مهم است.
از این قسمت، ابتدا نام تکنیک ها و سپس خلاصه ای از روش انجام آن را یادداشت کنید. مثلا نام تکنیک برای جداسازی دو فاز جامد و مایع ایجاد شده ناشی از دارورسانی با مزوپور سیلیکاتی است. روش انجام هر کدام از آن ها به صورت فلان عنوان شده است. کافی است تا فقط یک پاراگراف درباره آن بنویسید. سپس آنالیز ها و تفسیر نتایج آن ها آورده می شود که باز هم بسیار مهم است.
از این قسمت فقط نام آنالیز ها و برای هر یک، در حد دو خط از نتیجه آنالیز بنویسید. پس از آن نتیجه گیری و بحث آورده می شود که شما باید آن را دقیق خلاصه برداری کنید. ممکن از پژوهشگر به شما روش های دیگری را نیز پیشنهاد کند که خیلی راهگشا باشد. بنابراین حواستان را جمع کرده و آن ها را با جزئیات بنویسید.
پس از خواندن مقاله، در صورتی که اطلاعات خاصی داده شده بود که فکر می کنید نیاز است تا بیشتر راجب آن بدانید؛ به سراغ منابع بروید و از آن جا به مقاله ذکر شده مراجعه کنید. در غیر این صورت، یک بار آن چه نوشته اید را بررسی کنید و کار را تمام کنید.
چگونه یک مقاله شیمی از نوع مروری را بخوانیم؟
یک مقاله شیمی از نوع مروری، معمولا مقاله ای بلند بالا با تعداد بسیار زیاد منابع است. شما لازم دارید تا از این مقاله مروری، تنها قسمت هایی را بخوانید و قسمت هایی را نادیده بگیرید. بنابراین ابتدا کاغذ و قلم را آماده کنید و سپس با ادامه این مقاله همراه شوید.
در یک مقاله شیمی از نوع مروری، خواندن خلاصه اهمیتی ندارد. یعنی اطلاعات خاصی به ما نمی دهد. اما قسمت مقدمه مهم است. در این قسمت، شما اطلاعاتی درباره پیشینه پژوهشی آن موضوع خاص به دست می آورید و این داده ها می تواند سرنخ هایی برای جستجو های بعدی تان باشد.
بنابراین این بخش را به خوبی مطالعه کرده و یک سری داده های کلی از قبیل، نام افراد، نام روش ها و تکنیک ها را استخراج کنید. سپس با توجه به چیز هایی که از بخش مقدمه دیده اید به سراغ بدنه اصلی مقاله بروید. ابتدا نگاهی کلی به عناوین و تیتر ها داشته باشید تا کلیت کار دستتان بیاید.
به شکل ها، نمودار ها و یا فلوچارت های داده شده نگاهی گذرا بیندازید و پیش بینی خودتان از مقاله را یادداشت کنید. مثلا مقاله با عنوان فلان است و من احتمال می دهم که سه روش برای انجام آن کار خاص آورده شده و باشد. همینقدر کافی است؛ حالا به سراغ متن بروید و آن سه تکنیک را استخراج کنید.
برای هر یک از آن ها، شما باید بتوانید که حداقل دو پاراگراف بنویسید. برای مطالعه دقیق آن روش یا تکنیک خاص، حداقل دو منبع داشته باشید و اسم یک نفر از اصلی ترین پژوهشگران آن کار را بدانید. در پایان مطاله این مقاله، به بحث و گفتگوی آخر مقاله توجه کنید و ببینید که آیا هدف شما از مطالعه مقاله برآورده شده است یا نه.
در صورتی که انتظار شما با آنچه که در آخر مقاله آورده شده همخوانی نداشت، یک بار دیگر مقاله را بررسی کنید و به نکاتی که از دست تان در رفته توجه کنید.
