((بسم الله الرحمن الرحیم))

((نام گذاری آلکانها))

نام گذاری آلکانها با زنجیرجانبی به روشIUPAC

مرحله اول : ((پیداکردن زنجیر اصلی))
الف؛ طبیعی ترین زنجیر پیوسته از اتمهای کربن را پیدا می‌کنیم نام این زنجیر نام مالک آن است ممکن است بهترین زنجیر طبق روال عادی نوشتن(یعنی از چپ به راست یا راست به چپ)نباشد.بلکه زنجیری باشد که ظاهراً مستقیم نیست دو نمونه ببینید؛:

ب؛ اگر در مولکول دو زنجیر با طول برابر وجود داشته باشد زنجیره با استخلاف بیشتر را به عنوان زنجیر اصلی انتخاب می کنیم.

مرحله دوم:((تعداد اتم ها))
الف: شماره گذاری زنجیر اصلی را از طرفی شروع می‌کنیم که به استخلاف نزدیک‌تر باشد. با این عمل شماره هر اتم کربن نیز مشخص می گردد.

اولین استخلاف در سیستم شماره گذاری درست روی C۳ است درصورتی که در سیستم نادرست روی C۴ می باشد.
ب؛ اگر استخلاف از دو انتهای زنجیر اصلی به یک فاصله باشد شماره گذاری را از طرفی شروع می‌کنیم که به دومین استخلاف نزدیک‌تر باشد.

در این مثال طبیعی ترین زنجیر نونان است و اولین استقلال از هر دو انتها روی C۳ می باشد. دومین استخلاف در سیستم شماره گذاری درست روی C۴ و در سیستم شماره‌گذاری نادرست روی C۶ قرار دارد.
مرحله سوم:((تعداد استخلاف های روی هرکربن))
الف)؛ باید به هر استخلاف با توجه به محل اتصال آن به زنجیر اصلی, شماره ای اختصاص داده شود.

ب)؛ ممکن است دو استخلاف روی یک کربن باشند. در این صورت به هر دو استخلاف شماره یکسان نسبت می دهیم:

مرحله چهارم:
نام ترکیب را می‌نویسیم اگر دو یا چند استخلاف متفاوت موجود باشد در نام کامل ترکیب آنها را به ترتیب حروف الفبای لاتین ذکر می‌کنیم اگر استخلاف ها مشابه باشند از پیشوندهای دی ,تری,تترا و … استفاده می شود ولی در مرتب کردن این استخلاف ها به ترتیب حروف الفبا به حروف اول این پیشوند ها نباید توجه کرد نام کامل چند نمونه آلکان به شرح زیر است:

هزارها ترکیب آلی را با کاربرد صحیح این چهار قاعده می‌توان نام گذاری نمود در بعضی حالت های پیچیده که استخلاف زنجیر اصلی دارای شاخه های جانبی است,استفاده از قاعده پنجم نیز لازم است به مورد زیر توجه کنید:

در این حالت استخلاف C۶ دارای یک شاخه جانبی چهار کربنی است و برای نامگذاری کامل این ترکیب ابتدا باید نام استخلاف پیچیده را بیابیم.

مرحله پنجم :((نامگذاری استخلاف پیچیده))
با کاربرد دقیق ۴ قاعده اول استخلاف پیچیده را نامگذاری می کنیم در نمونه زیر شاخه جانبی پروپان استخلاف شده است.

در این گونه موارد شماره گذاری را از نقطه اتصال به زنجیر اصلی شروع می کنیم بدین ترتیب استخلاف فوق ۲ متیل پروپیل می باشد و وقتی نام کامل هیدروکربن را می‌نویسیم این نام را در پرانتز قرار می‌دهیم.