تیزاب سلطانی چیست؟
تیزاب سلطانی یکی از اسید های بسیار قوی است که از آن برای حل کردن فلزاتی که واکنش پذیری کمی دارند استفاده می شود. اگر قصد حل کردن طلا و یا پلاتین در اسید را داشته باشید بهترین گزینه همین اسید است. به طور خلاصه این اسید از مخلوط کردن نیتریک اسید و هیدروکلریک اسید ساخته می شود.
در ادامه به روش تهیه این اسید می پردازیم. اما قبل از آن توجه داشته باشید که با اسیدی بسیار قوی سر و کار دارید. بنابراین همه ابزار های ایمنی فردی مثل عینک، ماسک، روپوش و دستکش را استفاده کنید و احتیاط های لازم برای کار با چنین محلول خطرناکی را رعایت کنید.
طرز تهیه تیزاب سلطانی برای 1 لیتر
برای تهیه این اسید قوی مراحل زیر را طی کنید.
- بشر 1.5 یا 2 لیتری را روی ترازو قرار دهید و سپس دکمه پارسنگ را بزنید تا عدد ترازو صفر شود.
- مقدار 250 گرم نیتریک اسید را داخل بشر بریزید.
- مقدار 750 گرم هیدروکلریک اسید را به بشر اضافه کنید و خوب آن را هم بزنید تا محلول یکدست شود.
روش نگهداری و نکات ایمنی
توجه داشته باشید که تیزاب سلطانی به علت انجام واکنش هایی که با خودش دارد ناپایدار بوده و نمی توان آن را برای مدت طولانی ذخیره کرد. بلافاصله پس از تهیه این اسید باید آن را مورد اسفاده قرار داد و یا دور ریخت. توجه داشته باشید که این اسید پس از ساخته شدن گاز کلر آزاد می کند که شدیدا سمی و کشنده است.
بنابراین آن را در محیط در بسته استفاده نکنید و حتما به هنگام کار با آن و یا حتی در مرحله تهیه آن از هود شیمیایی قوی استفاده کرده و یا در محیطی که تهویه بسیار خوبی داشته باشد کار کنید. ترجیحا با رعایت همه این نکات از ماسک شیمیایی با فیلتر های مخصوص مواد شیمیایی استفاده کنید تا از خطرات جلوگیری کنید.
در صورتی که اسید بر روی لباس یا قسمتی از بدن شما ریخت بلافاصله آن لباس را از بدن خارج کنید و قسمت بدن را با آب سرد و فراوان به مدت حداقل 10 دقیقه شستشو دهید. در صورت پاشیدن این اسید به چشم و یا دهان بلافاصله موضع را با آب بسیار زیاد شستشو داده و حتما به نزدیک ترین کلینیک و یا درمانگاه مراجعه کنید.
پس از اتمام کار با این اسید، در صورتی که مقداری از اسید باقی ماند آن را با آب بسیار زیاد رقیق کرده و سپس با یک باز مناسب خنثی کنید. سپس محلول حاضر را در محل مناسب، دور از پوشش گیاهی و تردد جانوران دور بریزید. توجه داشته باشید که این اسید به شدت واکنش پذیر است. بنابراین به هنگام کار با آن بسیار محتاط باشید و از هر گونه سهل انگاری خودداری کنید.
خواص شیمیایی تیزاب سلطانی
چنانکه انتظار می رود تیزاب سلطانی یکی از قوی ترین اسید ها است. توان بالای این اسید در حل کردن انواع فلزات مربوط به واکنش اکسایش و کاهشی است که توسط نیتریک اسید بر روی هیدروکلریک اسید اعمال می شود. با ریختن نیتریک اسید بر روی هیدروکلریک اسید، هیدروکلریک اسید اکسید شده و به گاز کلر و نیتروسیل کلرید تبدیل می شود. واکنش شیمیایی به صورت زیر است:
گاز کلر خیلی بیشتر از هیدروکلریک اسید واکنش پذیر است و می تواند طلا و یا پلاتین را به آسانی حل کرده و به صورت کلرید طلا و یا کلرید پلاتین در آورد.
