ورود مواد مضر (اغلب مواد شیمیایی یا میکروارگانیسم ها) به آب های زیرزمینی یا دریاچه ها، رودها، رودخانه ها و اقیانوس ها تا حدی که این مواد با استفاده مفید از آب یا با عملکرد طبیعی اکوسیستم ها تداخل داشته باشند را، آلودگی آب گویند؛ درواقع این مواد مضر در منابع آبی گفته شده، حل یا معلق شده یا روی بستر رسوب می کنند و کاهش کیفیت آب را به همراه دارند.
دلایل آلودگی آب چیست؟
آب، یک حلال جهانی است که بیش از هر مایع دیگری می تواند مواد مختلف را در خود حل کند؛ بنابراین آب را می توان با طیف وسیعی از مواد، از جمله میکروارگانیسم های بیماری زا، زباله های آلی، مواد مغذی گیاهان، مواد شیمیایی سمی، رسوبات، حرارت، نفت و مواد رادیواکتیو آلوده کرد.
آلودگی آب در چند گروه طبقه بندی می شود:
1. آلودگی حرارتی:
آلودگی حرارتی عبارت است از، کاهش کیفیت آب در هر فرآیندی که دمای آب محیط را تغییر دهد. یکی از رایج ترین علل آلودگی حرارتی، استفاده از آب به عنوان مایع خنک کننده توسط نیروگاه ها و تولید کنندگان صنعتی است. هنگامی که آب مورد استفاده در صنعت با دمای بالا به محیط طبیعی بازگردانده می شود، به علت تغییر ناگهانی دمای آب های طبیعی، سطح اکسیژن آب کاهش یافته و بر اکوسیستم تأثیر منفی گذارد؛ بعنوان مثال، ماهی ها و دیگر موجودات سازگار با محدوده دمایی خاص، با تغییر ناگهانی دمای آب (یا افزایش یا کاهش سریع دمای آب) دچار شوک حرارتی شده و تلف شوند و یا سرعت فتوسنتز گیاهان آبزی، که به دلیل مهار فعالیت آنزیم با افزایش دما، کاهش می یابد. اگرچه گرمایش موضعی مانند آزادسازی بندرها از یخ، یک اثر مفید است، اما بطور کلی افزایش حرارت آب، آثار زیست محیطی مضری را به همراه دارد.
2. آلودگی بیولوژیکی (مثل بو و مزه):
اصطلاح آلودگی بیولوژیکی به طور خاص نشان دهنده آلودگی به میکروارگانیسم ها (موجودات زنده ای که معمولاً برای مشاهده جزئیات آنها به میکروسکوپ نیاز داریم) نظیر باکتری، ویروس، قارچ و انگل می باشد. درواقع آلودگی بیولوژیکی آب زمانی اتفاق می افتد که، فعالیت میکروارگانیسم ها در آب تغییر یافته (اغلب افزایش یافته) که به تدریج تغییر طعم و بوی آب را به همراه دارد.
3. آلودگی شیمیایی:
آلودگی شیمیایی عبارت است از انحلال دسته ای از موادشیمیایی در آب که بطور طبیعی نباید در آن باشند و کاهش سطح اکسیژن آن را به همراه دارند. مواد شیمیایی گفته شده از دو طریق می توانند به آب وارد شوند:
- ذخیره یا دفع نادرست مواد شیمایی مورد استفاده در منازل، صنایع و کشاورزی نظیر: رنگ ها، شوینده های مصنوعی، حلال ها، روغن ها، داروها، مواد ضد عفونی کننده، مواد شیمیایی استخر، آفت کش ها، باتری ها، بنزین، سوخت دیزل و فلزات سنگین مانند جیوه، مس، کروم، سرب.
- مواد شیمیایی که بطور طبیعی وارد آب می شوند؛ درواقع چون آب های زیرزمینی از طریق سنگ ها و خاک های رسوبی حرکت می کنند، ممکن است طیف وسیعی از ترکیبات مانند منیزیم، کلسیم و کلرید، آرسنات، فلوراید، نیترات و آهن را در خود حل کنند؛ بنابراین، تأثیر این آلودگی های طبیعی به انواع و غلظت آنها بستگی دارد.
4. آلودگی فیزیکی:
این نوع آلودگی آب، به علت وجود ذرات در ابعاد میکرو یا بزرگتر از آن و اشیاء نظیر زباله های انسانی در آب حاصل می شود.
