در مقالات گذشته از سری مقالات “چگونه موضوع پایان نامه انتخاب کنیم؟” به موضوعات مختلفی مثل چگونه خواندن یک مقاله،جستجوی انواع مقالات و… پرداخته ایم. اکنون زمان آن رسیده تا سری مقاله مان را به بحث جالب و جذاب ایده سازی برسانیم.
در مقالات پیشین تا به اینجا رسیدیم که ما ابتدا با دانسته های اولیه مان یک سری موضوعات کلی و بسیار بدون جزئیات پرداختیم و پس از آن، مقالات مناسب را پیدا کرده و آن ها را خلاصه نویسی کردیم. اکنون که اطلاعات بسیار خوبی را در اختیار داریم؛ می توانیم به ایده سازی بپردازیم.
ایده سازی چیست؟ چه تفاوتی با ایده پردازی دارد؟
اولین و مهمترین تفاوت بین ایده سازی و ایده پردازی در این است که ما با اطلاعاتی که نداریم ایده پردازی می کنیم. اما برای ایده سازی حتما به یک سری اطلاعات اولیه نیاز داریم. ایده سازی فرآیندی است که طی آن، با استفاده از داده هایی که در اختیار داریم به ساختن ایده های جدید می پردازیم. این ایده ها از مجموع دانسته های اولیه و دانسته های جدید مان به دست آمده و ساخته شده است.
ایده سازی را چگونه انجام دهیم؟
پیدا کردن اشتراکات را در اولویت بگذارید
شما باید اشتراکات مقاله هایی را که خوانده اید پیدا کنید. دانستن آن ها می تواند مانع سردرگمی شما شده و در روند ایده سازی تان موثر باشد. این که بدانید همه پژوهشگران پیش از شما چه کار هایی را انجام داده اند می تواند چراغ هایی را در ذهن شما روشن کند.
در مقالاتی که جمع آوری کرده و خلاصه نویسی کرده اید؛ حتما یک سری چیز ها وجود دارد که در بعضی یا تعداد زیادی از آن ها تکرار شده است. مثلا اگر روی سنتز یک نانو ذره مغناطیسی خاص مثل مگنتیت کار کرده باشید؛ حتما همه مقالات به روش سنتز این نانوذره پرداخته اند. بنابراین این یک قسمت روتین از روند کاری شما خواهد بود. یا مثلا اگر بخواهید روی کمپلکس کلرید آهن شش آبه کار کنید؛ حتما در مقاله هایتان به آنالیز های مختلف، برای شناسایی و اندازه گیری غلظت آن دست پیدا کرده اید.
شما باید تک تک این اشتراکات را پیدا کرده و یادداشت کنید. مثلا در همه مقاله هایتان، برای اثبات یک ساختار خاص از طیف سنجی XRD استفاده کرده اند. بنابراین شما هم باید این کار را انجام دهید. پس این دسته از داده ها، روند کاری شما را روشن می کند. شما با داشتن این اشتراکات می توانید روند کاری درستی را طراحی کنید.
شما با دانستن اشتراکات، روند های روتین یک پژوهش را می فهمید؛ بنابراین به هنگام ایده سازی سعی نمی کنید که به این قسمت ورود کرده و بنابراین سردرگم نخواهید شد. گاهی پیش می آید که عدم توجه به اشتراکات، یک پژوهش گر را مدت ها به اشتباه بیندازد. مثلا همه پژوهشگران قبلی با استفاده از دستگاه UV-VIS به اندازه گیری غلظت نمونه هایشان پرداخته اند. ممکن است شما این را ندانید و مدت ها سعی کنید تا با روش های کلاسیک اندازه گیری هایتان به آن حد از دقت برسانید و این مدت زیادی از زمان شما را بگیرد.
نقاط و نکات جدا کننده را پیدا کنید
پس از فهم نکات و روش های مشترک، باید به سراغ نکات جدا کننده بروید. مثلا شما دانسته اید که چگونه یک نانوذره خاص را در فاز مایع ساخته و ذرات جامد را جداسازی کنید. اما از اینجا به بعد، هر پژوهشگری به سراغ کاری رفته است. یکی آن ذره را عامل دار کرده و دیگری نکرده است. یکی عامل دار کردن را با فرآیند آلکیلاسیون فریدل کرافتس انجام داده و دیگری با روش دیگر و… .
شما با داشتن نقاط جدا کننده، می توانید به ایده ها یا سرنخ هایی برسید که قبلا نمی دانستید. این نقطه ها دقیقا یکی از بهترین جا هایی هستند که شما می توانید با خلاقیتی که دارید به ایده سازی بپردازید. مثلا شما به این فهم رسیده اید که همه پژوهشگران یک نوع عامل دار کردن خاص را روی این نانوذره انجام داده اند. اما هر یک از آن ها به روش خودش، شما هم می توانید یک ایده جدید بسازید و به روش خودتان آن را عامل دار کنید.
از ایده ها و یا پیشنهادات استفاده کنید
گاهی یک پژوهشگر در مقاله اش بیان می کند که من فلان کار را انجام داده و به فلان نتیجه رسیدم. ممکن است فلان روش نیز راه مناسبی برای انجام این کار باشد و… در اینجا شما از این پیشنهاد استفاده کنید و آن را جدی بگیرید. این پیشنهادات برگرفته از یک سری دانسته ها و مبتنی بر یک سری پژوهش ها عنوان شده و ارزش بسیار زیادی دارد.
ادامه نتیجه گیری ها را دنبال کنید
همه مقالات پژوهشی یک قسمت به عنوان نتیجه گیری دارند. شما می توانید از این قسمت به عنوان یک سنگ مبنا استفاده کنید و روی آن بایستید. نتیجه این مقاله را به عنوان پله اول پژوهش خودتان استفاده کنید و به پیش بروید. مثلا یک پژوهش گر یک نانوذره خاص را سنتز کرده و روش آن را عنوان کرده است. شما از این نانوذره برای یک پژوهش دارورسانی استفاده کنید. این خودش یک پژوهش جدید است.
به وصل کردن پژوهش ها فکر کنید
گاهی نیاز نیست که یک ایده جدید بسازید. تنها کافی است که دو پژوهشی که قبلا انجام شده است را انتخاب کنید و آن ها را به هم وصل کنید. مثلا یک پژوهش دارورسانی بر روی یک داروی خاص انجام شده و در مقاله ای دیگر به روش های اندازه گیری و در مقاله ای دیگر به سنتز آن پرداخته شده است. شما از هر سه این ها استفاده کنید و به عنوان مبنای پژوهش تان قرار دهید. در ایده سازی، شما سه مقاله را در کنار هم می گذارید و صرفا یک قسمت آن را حذف یا اضافه کرده و یا تغییر می دهید.
پژوهش های بین رشته ای را جدی بگیرید
گاهی پیش می آید که افرادی در رشته های دیگر پژوهشی کرده و قسمتی از آن پژوهش مرتبط با شیمی باشد. شما می توانید همان یک قسمت را برداشته و به صورت تخخصی بر روی آن کار کنید. این خودش یک کار بسیار خوب و جالب خواهد بود. مثلا یک پژوهشگر بتن و ساختمان از یک ماده خاص برای بالا بردن مقاومت بتن استفاده کرده است. شما به صورت تخخصی به آن ماده خاص پرداخته و علت هایی که باعث افزایش استحکام بتن شده است را پیدا می کنید.
با استفاده از این روش های می توانید ایده خاص خودتان را بسازید. حداقل سه ایده بسازید و آن ها را در جایی یادداشت کنید و مقاله بعدی این سری را از اینجا بخوانید.
