روش های شناسایی الکل ها (1)

الکل چیست؟

پیش از پرداختن به روش های شناسایی الکل ها باید به سراغ کلیت ساختاری الکل ها برویم. هر الکل ساخته شده از یک زنجیره هیدروکربنی (R) است که در آن یک گروه عاملی هیدروکسیل (OH) یافت می شود. بنابراین مبنای ما در شناسایی الکل ها اثبات وجود همین گروه عاملی است؛ پس در یک کلام ما باید به دنبال روش هایی باشیم که بتواند وجود OH را اثبات کند. پس راه های بسیار زیادی وجود دارد.

4_ استفاده از سدیم فلزی

به عنوان اولین و ساده ترین و البته پر خطا ترین روش می توان به استفاده از سدیم فلزی اشاره کرد. در این روش باید یک قطعه کوچک از سدیم فلزی اکسید نشده (تازه برش خورده) استفاده کنید و آن را به درون محلول بیندازید. در صورت مشاهده حباب های کوچ هوا می توان به وجود الکل پی برد.

الکل در مجاورت سدیم فلزی به صورت اسید عمل کرده و H خود را از دست می دهد و به صورت H₂ آن را آزاد می کند؛ مشاهده حباب های کوچک بخاطر آزاد شدن همین گاز است. توجه داشته باشید که الکل ها صرفا در مجاورت سدیم فلزی چنین واکنشی دارند و در مقابل ترکیبات سدیم دار چنین چیزی وجود ندارد به عنوان مثال شما حق استفاده از سدیم هیدروکسید یا سدیم کربنات و … را ندارید.

واکنشی که رخ می دهد به صورت زیر است:

$\large ROH_{(aq)}+Na_{(s)}\rightarrow RONa_{(aq)}+H_{2(g)}$

3_ استفاده از استیل کلرید

این روش نیز مانند روش قبل خیلی مورد اطمینان نیست اما به عنوان یک روش ساده و در دسترس می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این روش الکل با استیل کلرید وارد واکنش می شود و تولید هیدروکلریک اسید و استر مربوط به الکل می کند. در این صورت با اندازه گیری PH محلول در قبل و بعد از انجام تست می توان به وجود الکل پی برد؛ واکنشی که رخ می دهد به صورت زیر است.

شما می توانید استیل کلرید را به آهستگی به الکل اضافه کرده و به طور منظم روند تغییر PH را دنبال کنید. کاملا بدیهی است که در صورت وجود الکل، PH محلول به تدریج کاهش یافته و پس از مدتی در یک عدد خاص ثابت می ماند.

2_ استفاده از کمپلکس آمونیوم هگزا نیترو سریوم (IV)

این روش بهترین روش برای شناسایی الکل هاست. در این روش از کمپلکس آمونیوم هگزا نیترو سریوم (IV) استفاده می شود؛ این ماده به صورت محلول زرد رنگ است اما در صورت وجود الکل ایجاد رنگ قرمز می کند. درست مثل تصویر زیر:

در این فرآیند یک گروه نیترو از کمپلکس جدا شده و به جای آن یک گروه OR قرا می گیرد؛ واکنشی که طی این تغییر رخ می دهد به صورت زیر است.

$\large {\color{Orange} (NH_{4})_{2}Ce(NO_{3})_{6}}+ROH\rightarrow {\color{Red} (NH_{4})_{2}CeOR(NO_{3})_{5}}+HNO_{3}$

1_طیف سنجی IR

در طیف سنجی IR همیشه برای الکل ها مشکل داریم؛ الکل ها در ناحیه حدود 3400 تا 3600 cm^-1 جذب دارند. در صورتی که آب در محیط باشد این ناحیه به صورت یک ناحیه پهن و در صورت عدم وجود آب و یا هر گونه پیوند هیدروژنی با آن ها یک جذب تیز در حدود 3600 cm^-1 دیده می شود. نمونه ای از این طیف ها را در تصویر زیر مشاهده کنید.