در مقالات پیشین در سری مقالات “چگونه موضوع پایان نامه انتخاب کنیم؟” درباره موضوعات مختلفی مثل ایده پردازی، ایده سازی، خلاصه نویسی، موضوع خوب و جستجوی مقاله مناسب صحبت کردیم. کار را تا جایی پیش بردیم که از بین انبوهی ایده های اولیه، چند ایده مناسب را ساختیم و از بین موضوعات و بحث های کلی، بحث های مناسب اولیه را پیدا کردیم.
حال نوبت آن است تا ایده هایی که با زحمت و تلاش ساخته ایم را مورد بررسی و آزمون نهایی قرار دهیم و در نهایت بر سر یکی از آن ها توافق کنیم تا به پرداختن آن ایده و رشدش اقدام کرده و در نهایت موضوع پژوهشی ویژهخودمان را ایجاد کنیم. در این مقاله قصد داریم تا درباره انتخاب نهایی ایده صحبت کرده و روش هایی برای رسیدن به انتخاب نهایی ایده بیان کنیم.
چگونه بهترین ایده برای پایان نامه را انتخاب کنیم؟
برای پرداختن به این بحث که چگونه بهترین ایده را انتخاب کنیم؛ ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که هدف ما پس از انجام این انتخاب، دقیقا چه چیزی است؟ یعنی ما پس از انتخاب برترین ایده، بلافاصله به سراغ چه اقداماتی می رویم؟ در ساده ترین پاسخ باید گفت که ما پس از انتخاب ایده نهایی، مجددا به سراغ جستجو می رویم و ایده انتخابی مان را می پزیم.
این که چگونه می توان یک ایده خام را پخت و به یک ایده فوق العاده تبدیل کرد، موضوعی است که در مقاله بعدی به آن می پردازیم. اما در اینجا ما به پاسخ این سوال می پردازیم که چگونه می توان از این همه فعالیت که تا به اینجا انجام داده ایم؛ سرانجام ایده نهایی را انتخاب کنیم؟ برای این انتخاب به پارامتر های زیر دقت کنید. موضوعی که انتخاب می کنید باید دارای ویژگی های زیر باشد.
1_ این ایده باید با پژوهش های انجام شده توسط استاد شما هم راستا باشد
پیش از این به دنبال پژوهش های انجام شده توسط استادتان رفته و آن ها را دیده اید. موضوعی که انتخاب می کنید باید با این پژوهش ها همخوانی و هم جهتی داشته باشد. در غیر این صورت شما می مانید و یک کاری که چیزی از آن نمی دانید. درست است که شما پژوهش خود را به پیش می برید و مراحل مختلف انجام آن را تدوین می کنید؛ اما باید بدانید که بودن یک استادی که خودش این کار ها را انجام داده و یا می دهد می تواند بسیار کمک کننده باشد.
قطعا موارد بسیار زیادی پیش می آید که شما به وجود یک مشاور بسیار خوب نیاز پیدا کنید. در این زمان، بهترین کسی که به دادتان می رسد استاد راهنمای تان است. حتی اگر موضوع منخب شما توسط استاد راهنمای تان انجام نشده یا حول آن موضوع پژوهشی نداشته است، شما یک استاد مشاور خوب در راستای موضوع پژوهشی تان انتخاب کنید.
شما مجاز هستید تا یک یا چند استاد مشاور باشید؛ بنابراین این فرصت را از دست نداده وسعی کنید تا یک استاد مشاور خوب که در راستای موضع منتخب شما کار کرده باشد را انتخاب کنید تا یار و مددکار شما باشد. نبود چنین مشاوری چه در قالب استاد راهنما و چه استاد مشاور می تواند کار را برای شما سخت کند؛ بنابراین این موضوع را جدی بگیرید.
2_ موضوع پایان نامه باید پیشینه تحقیقاتی قوی داشته باشد
بلافاصله پس از این که موضوع منتخب خودتان را پیدا کنید؛ لازم است تا شروع به تحقیق و مقاله خوانی کنید تا دایره اطلاعات تان گسترده شود. بنابراین اگر موضوع منتخب شما پیشینه پژوهشی قابل توجهی نداشته باشد به چالش افتاده و نمی توانید به آسانی کار را پیش ببرید. بنابراین از بین موضوعات به سراغ بکر ترین آن ها نروید. به سراغ پر مقاله ترین آن بروید تا دست تان برای تحقیق و مطالعه باز باشد.
3_ سعی کنید که مشابه موضوع شما توسط حداقل یک نفر ترم بالایی در حال انجام باشد
در طی روند کاری تان حتما به مسائلی بر می خورید که باید از کسی کمک بگیرید و بسیاری از این مسائل پیش پا افتاده و سطحی و تنها برخی از آن ها مسائل مهم و عمیق هستند. شما نمی توانید برای هر سوالی به استاد راهنما یا استاد مشاور مراجعه کنید. مسائلی مثل کار کردن با یک دستگاه یا برخی محاسبات ساده از این دست مسائل هستند.
بهترین کار این است که موضوع شما حداقل توسط یک ترم بالایی یا کسی در مقطع بالاتر شما در حال انجام بوده و یا توسط یکی از آن ها انجام شده باشد. در این صورت می توانید در این موارد به او مراجعه کرده و به سرعت مشکل تان را حل کنید. بنابراین پیش از انتخاب نهایی به سراغ دانشجویان ترم بالاتر رفته و از آن ها پرس و جو کنید.
4_امکانات آزمایشگاهی که در آن کار می کنید را در نظر بگیرید
ایده های زیادی هستند ک می توانیم روی آن ها کار کنیم اما همه آن ها را نمی توانیم در آزمایشگاه هایمان انجام دهیم. برخی از پژوهش هخا نیاز به دستگاه های خاصی دارند که تامین آن دستگاه ها توسط هر آزمایشگاهی قابل انجام نیست. بنابراین سعی کنید تا پیش از انتخاب نهایی ابتدا امکانات آزمایشگاه تان را به دقت بررسی کرده و سپس مطابق با آن امکانات موضوع انتخاب کنید.
حتما از وجود وسایل مورد نیاز تان مطمئن شده و سپس دست به اقدام و انتخاب موضوع بزنید. گاهی برخی وسایل ساده مثل دسیکاتور یا حتی حمام اولتراسونیک نیز در همه آزمایشگاه ها وجود ندارد و شما برای استفاده از آن ها مجبور به همکاری با یک استاد دیگر و یا حتی یک آزمایشگاه خارج از دانشگاه می شوید. بنابراین سعی کنید تا مواد، تجهیزات و امکانات آزمایشگاه تان را مورد بررسی قرار دهید و سپس دست به انتخاب بزنید.
5_ ساده ترین موضوع را به سخت ترین آن ها ترجیح دهید
برخی دانشجویان فکر می کنند که باید موضوعی بسیار قوی و منحصر به فرد را انتخاب کنند که کسی قادر به انجام آن نیست. این یک اشتباه بزرگ است. شما باید به سراغ موضوعی بروید که انجام آن برایتان ساده بوده و گاهی چالش داشته باشد. انتخاب موضوعی چالشی که فقط برخی قسمت های آن ساده و در دسترس است شما را به دردسر انداخته و راه را برای رسیدن به پایان نامه دشوار می کند.
به خصوص در مورد موضوعاتی که مربوط به محاسبات و نظریه ها هستند به این نکته توجه کنید که آسان بودن سیستم معادلاتی، الگوریتم و… بسیار مهم است. یادتان باشد که انجام یک کار ساده و کمتر چالشی همان نمره و ارزشی را دارد که یک کار بسیار سخت دارد. اگر قصد مقاله دادن و یا ادامه تحصیل را ندارید اصلا به کار های عجیب و غریب فکر نکنید.
6_ پیش از انتخاب موضوع پایان نامه به هدف نهایی تان فکر کنید
اگر قصد ادامه تحصیل دارید یا نه، اگر قصد مهاجرت دارید یا نه، اگر قصد مقاله دادن دارید یا نه و… همه و همه تعیین کننده هستند. این که در پایان دوره ارشد یا… هدف شما چه باشد نیز در تعیین موضوع پایان نامه بسیار کمک کننده است. شما باید متناسب با هدفی که در زندگی برای خودتان تعریف کرده اید دست به انتخاب بزنید و این که دیگران چه کاری انجام داده و چگونه انتخاب می کنند به شما ربطی ندارد.
اگر برنامه مشخصی برای آینده زندگی تان ندارید همین حالا درباره اش به تصمیم گیری بپردازید و نسبت به اتخاذ یک تصمیم خوب اقدام کنید. پس از آن که هدف شما مشخص شد؛ آنگاه به سراغ تعیین موضوع بروید و آن را هم راستا با هدف زندگی تان انتخاب کنید.
7_ به دستاورد هایی که در پایان نامه لازم دارید توجه کنید
آیا قصد ثبت اختراع دارید؟ آیا قصد صنعتی کردن کارتان را دارید؟ آیا می خواهید با این پژوهش به هدف خاصی برسید؟ بنابراین این موضوع را پیش از انتخاب نهایی در نظر بگیرید وسپس به اقدام کردن بپردازید. این که دقیقا از موضوع پایان نامه تان چه می خواهید تعیین می کند که چه موضوعی را انتخاب کنید.
برخی موضوعات به راحتی مقاله می شوند در حالی که برخی دیگر این پتانسیل را ندارند. برخی کار ها را می توان به نحوی به صنعت وصل کرد اما برخی کار ها هرگز صنعتی نخواهد شد. بنابراین پیش از انتخاب نهایی به این فکر کنید که از نتیجه نهایی پژوهش تان چه چیزی را می خواهید.
