چگونه موضوع پایان نامه انتخاب کنیم؟ این سوالی است که قرار است تا یک سری مقالات به آن بپردازیم و راهکار و مسیری مشخص برای آن ترسیم کنیم تا شما بتوانید به آسانی درباره موضوع پایان نامه، موضوع پژوهش و یا… ببه آسانی اقدام کرده و به سرعت نتیجه بگیرید. در این مقاله به این مهارت دست پیدا می کنید که چگونه می توان اولین ایده را مطرح کنید.
ایده پردازی چیست؟ روش های آن چه هستند؟
برای رسیدن به یک موضوع مناسب، ما نیاز داریم تا ابتدا ایده پردازی کنیم تا بتوانیم به یک سرنخ ساده دست پیدا کنیم. بعد از یاغتن اولین سرنخ، ما به سراغ مراحل بعدی می رویم؛ ایده اولیه را ایجاد می کنیم و بعد اولین عنوان را می نویسیم.
ایده پردازی یعنی چه؟
اگر بخواهیم ایده پردازی را از نقطه نظر روانشناسی و یا علوم اعصاب بررسی کنیم تعریف خاص خودش را دارد و احتمالا کمکی به ما نمی کند. اما ما باید یک تعریف بسیار ساده و متناسب با خواسته خودمان داشته باشیم تا بتوانیم در ادامه به آن اشاره کرده و ادامه دهیم. بنابراین بیایید ایده پردازی را برای خودمان به صورت زیر توصیف کنیم.
ایده پردازی یعنی تلاش برای پیدا کردن سرنخ های اولیه. در واقع ما ابتدا به رویا پردازی درباره یک موضوع خاص می پردازیم و سپس کلیه راه هایی که به ذهن مان می رسد را یادداشت می کنیم. این فرآیند را می توان ایده پردازی نام گذاری کرد. در حقیقت ایده پردازی یعنی یافتن ایده های اولیه یا ساختن و پرداختن نخستین سرنخ ها. البته ایده پردازی ساز و کار های مختلفی دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.
مواد لازم جهت ایده پردازی
برای این که بتوانیم ایده پردازی را شروع کنیم؛ نیاز است تا ابتدا یک سری نقاط شروع برای بحث مان داشته باشیم. نقاط شروع در حقیقت موضوعاتی هستند که ما اجازه داریم و یا می توانیم روی آن ها کار کنیم. این موضوعات، معمولا موضوعاتی هستند که در حیطه کاری استاد راهنما و یا استاد مشاور شما قرار می گیرند. شما باید ابتدا بدانید که آن ها روی چه موضوعاتی کار کرده و یا هم اکنون کار می کنند.
مثلا اگر استاد شما روی سوپرامولکول و یا کمپلکس های پالادیم و… کار می کند؛ بهتر است شما هم حول همین مباحث موضوعی پیدا کنید و سعی نکنید که موضوعی غیر مرتبط با او داشته باشید. در غیر این صورت، حتی اگر ایشان هم موافقت کنند و پروپوزال شما تصویب شود؛ کمک چندانی دریافت نخواهید کرد و تقریبا بار همه مسولیت ها به دوش شما خواهد بود.
بنابراین اولیه ماده خام برای ایده پردازی، داشتن موضوعاتی است که استاد راهنما و یا استاد مشاورتان بر روی آن ها کار کرده و یا می کند. اصلا نیاز نیست تا موضوعات پژوهشی ایشان را یک به یک بدانید و یا بررسی کرده باشید؛ شما کافی است تا کلمات کلیدی پژوهش های ایشان را در آورده باشید. البته باید بدانید که خود این کلمه کلیدی ها از بیشترین اهمیت به کمترین اهمیت قابل دسته بندی هستند.
آن کلمه هایی که بیشترین تکرار را داشته و یا کلی تر هستند؛ قطعا از اهمیت بیشتری برخوردارند و آن کلماتی که کمتر استفاده شده و یا جزئی ترند (بیشتر جزو جزئیات پژوهش هستند یا به عبارت دیگر جزو شاخ و برگ های پژوهش هستند) از اهمیت کمتری برخوردارند. شما باید توجه خود را اول به کلمه کلیدی های اصلی و بعد جزئی متمرکز کنید.
به عنوان مثال، شما سرچ هایی کرده و متوجه شده اید که استاد شما روی روش های مختلف دارورسانی با نانوذرات سیلیکونی کار کرده است. فرض کنیم که در این سرچ اولیه، شما به مقاله هایی با عناوینی مثل، دارورسانی استامینوفن مبتنی بر مزوپور سیلیکاتی MCM-41، دارورسانی دکستروروبیسین با استفاده از مزوپور سیلیکاتی SBA-15 و… رسیده باشید.
بنابراین، دارورسانی و دارورسانی با نانوذرات سیلیکونی دو کلمه کلیدی پر اهمیت و نانوذره سیلیکونی، استامینوفن، دکستروروبیسین، مزوپور سیلیکاتی، MCM-41 و SBA-15 کلمات کلیدی کم اهمیت خواهند بود. بنابراین شما بایستی که تمرکز سرچ های بعدی خودتان را روی کلمه کلیدی های پراهمیت تر گذاشته و بعد به سراغ سرچ درباره کلمات کلیدی کم اهمیت تر بروید.
پس از این که یک سری سرچ ها بر روی کلمه کلیدی های پر اهمیت و کم اهمیت انجام دادید؛ حالا زمان آن فرارسیده تا یک سری موضوعات اولیه را با استفاده از ایده پردازی بسازید. البته در نظر داشته باشید که شما در این سرچ ها به متن مقالات هم توجه کرده و آن ها را مطالعه کرده اید؛ بنابراین می توانید با استفاده از دانسته هایتان، یک سری ایده های اولیه را بسازید.
ایده پردازی به روش طوفان فکری
اگر از من بپرسید که چگونه می توان ایده پردازی کرد؟ من حتما طوفان فکری را به شما پیشنهاد می کنم. در این روش، شما یک سری دانسته های اولیه را به دست آورده اید. حال با استفاده از این دانسته ها، شروع به فکر کردن می کنید. چگونه با استفاده از طوفان فکری ایده پردازی کنیم؟
تنها کافی است که یک کاغذ بردارید و شروع به فکر کردن کنید؛ هر ایده یا فکری که به ذهنتان رسید را یادداشت کنید. اصلا اهمیت ندارد که این فکر ها خوب هستند یا نه؛ صرفا یادداشت کنید و به نوشتن ادامه دهید. هر ایده ای که به ذهنتان رسید را همان لحظه یادداشت کنید و از سطحی بودن و یا عمیق بودن ایده ها نترسید و خجالت نکشید و فقط بنویسید.
پس از این که به حد کافی نوشتید؛ حالا نوشته هایتان را چند بار بخوانید. حال بهترین آن ها را انتخاب کنید و روی یک کاغذ جدید بنویسید. پس از این مرحله، با استفاده از کلمات جدیدی که نوشته اید، سعی کنید تا عبارت ها و یا جملات جدید و قابل بررسی (با اهمیت بالا) بسازید. در مرحله بعدی هم سعی کنید تا بهترین این ها را انتخاب کنید و این چرخه را تا رسیدن به ایده مناسب تکرار کنید.
در پایان این مراحل، شما باید بین 3 تا 5 موضوع مناسب و اولیه پیدا کرده باشید. ما در مراحل بعدی این ایده های خام اولیه را پرورش داده و به موضوع پایان نامه مان تبدیل می کنیم. بنابراین این 3 تا 5 جمله و یا عبارت را در کاغذ جدیدی یادداشت کرده و برای مراحل بعدی نگه دارید.
ایده پردازی به روش عبارت سازی از کلمات
در این روش، سعی می شود تا با استفاده از کلمات پراکنده ای که در طی سرچ ها و مطالعه مقالات به دست آورده اید؛ جمله بندی و یا عبارت سازی های سازنده و موثر انجام شود تا بتوان از دل آن ها، موضوعات خوب را پیدا کرد. اما چگونه این کار را انجام دهیم؟
شما باید پس از یافتن کلمات کلیدی پر اهمیت و کم اهمیت، آن ها را روی یک کاغذ بنویسید. سپس سعی کنید تا بین کلمات مرتبط یا کلمات مشابه، ارتباط برقرار کنید. این ارتباط برقرار کردن، به معنی یافتن راه هایی است که بتوان از آن ها موضوعات اولیه و یا سرنخ های خوب را ایجاد کرد. به عنوان مثال، کلمات زیر را در نظر بگیرید.
دارورسانی – استامینوفن – مزوپور سیلیکاتی – دکستروروبیسین – MCM-41 – مغناطیس – نانوذره – پگیلاسیون – جذب و واجذب و…
حال با استفاده از این کلمات در هم ریخته و نیز با استفاده از دانسته های حاصل از مطالعات قبلی، می توان سرنخ های اولیه را ایجاد کرد. مثلا می توان با استفاده از کلمات بالا گفت: دارورسانی دکستروروبیسین با MCM-41 مغناطیسی شده یا مثلا، تاثیر پگیلاسیون بر روی جذب و واجذب استامینوفن از نانو ذره MCM-41 و… توجه کنید که این ها تنها ایده های خام اولیه اند؛ پس بدون نگرانی، فقط بنویسید.
حال از بین این ها، مهمترین شان را انتخاب کنید و بین 3 تا 5 تا از بهترین های این موضوعات را جدا کرده و در جایی یادداشت کنید تا در مراحل بعدی به عنوان سرنخ های مهم به سراغ شان برویم.
