ضریب شکست چیست؟
ابتدا قبل از کار با رفراکتومتر بهتر است که بدانیم ضرییب شکست چیست. ضریب شکست اندازه گیری خمش پرتو نور در هنگام عبور از یک محیط به محیط دیگر می باشد. ضریب شکست را می توان با استفاده از سرعت نور در هوا تقسیم بر سرعت عبور نور از هر ماده محاسبه کرد.
به عبارت دیگر ضریب شکست n به عنوان نسبت سینوس زاویه تابش به سینوس زاویه شکست تعریف می شود. پس ضریب شکست برابر است با سرعت نور در فضای خالی، تقسیم بر سرعت آن در یک ماده مشخص. فرمول این پارامتر به صورت زیر است.
همانطور که در فرمول بالا نیز مشخص است؛ ضریب شکست، پارامتری وابسته به طول موج می باشد.
دستگاه رفراکتومتر چیست؟
رفراکتومتر یا انکسار سنج، وسیله ای ساده برای اندازه گیری غلظت مواد مختلف در محلول های آبی و آلی می باشد. هر محلولی بسته به غلظت مواد مختلفی که دارد؛ ضریب شکست متفاوتی نشان می دهد. رفراکتومتر از اندازه گیری این ضریب شکست می تواند استفاده کرده و خلوص مواد مختلف در محلول را نشان دهد.
کاربرد های رفراکتومتر
دامنه استفاده از رفراکتومتر ها گسترده است. از این ابزار در صنایع کشاورزی، غذایی، شیمیایی و تولید مواد مختلف استفاده می شود. برخی از کاربرد های این دستگاه به صورت زیر می باشد:
- در آزمایشگاه شیمی از رفراکتومتر برای شناسایی و تشخیص غلظت مواد مختلف در نمونه های مایع استفاده می شود.
- در صنایع غذایی، از رفراکتومتر برای تعیین میزان قند و نمک نمونه های غذایی استفاده می شود.
- زنبور داران از رفراکتومتر ها برای بررسی رطوبت عسل استفاده می کنند. این یکی از بهترین روش ها برای تعیین اصل و یا تقلبی بودن عسل می باشد.
انواع رفراکتومتر
رفراکتومتر ها بر اساس کاربرد، دامنه طول موج انواع مختلفی دارد.
فراکتومتر رومیزی یا abbe
چند قطره از نمونه را بین منشور دوگانه قرار می دهند. سپس پرتو های نور فرودی از منشور دوگانه عبور کرده واندازه گیری می شود.
رفراکتومتر دستی و آنالوگ
استفاده از انکسار سنج دستی بسیار آسان تر است. انکسار سنج های دستی به علت داشتن مقیاس های مختلف اندازه گیری، کاربردهای زیادی دارند. یک قطره کوچک مایع برای تعیین ضریب شکست کافی است. ابتدا قطره را روی صفحه شیشه ای دستگاه می اندازند و سپس دستگاه را در مقابل یک منبع نور می گیرندو، مقدار ضریب شکست اندازه گیری شده قرائت می شود.
رفراکتومتر اتوماتیک یا آنلاین
انکسارسنج های اتوماتیک خطای اندازه گیری اپراتور را حذف می کند و بالاترین سطح دقت را ارائه می کند. همچنین این دستگاه برای اندازه گیری ضریب شکست نمونه هایی که دمای بالا و ضریب شکست های بزرگ یا بسیار کوچک دارند مناسب است. رفراکتومتر های خودکار به علت دقت بالا، معمولا کاربرد آزمایشگاهی دارند.
نحوه استفاده از رفراکتومتر چگونه است؟
از رفراکتومتر برای تعیین غلظت یک ماده خاص در محلول معین استفاده می شود. این دستگاه بر اساس ضریب شکست عمل می کند. هنگامی که پرتوهای نور از یک محیط به محیط دیگر عبور می کنند، بین دو محیط خم می شوند. زاویه بین نور ورودی و نور خروجی، همه آن چیزی است که دستگاه اندازه گیری می کند.
شکل بالا این موضوع را با استفاده از یک قاشق در یک ظرف آب نشان می دهد. همانطور که می بینید؛ پرتو نور هنگام عبور از سطح مشترک هوا و آب خم می شود. با افزایش غلظت یک ترکیب خاص در محلول، میزان خمش نور نیز افزایش می یابد. همچنین، تعیین دمای محیط آزمایش بسیار مهم است؛ زیرا دما بر زاویه شکست تأثیر می گذارد.
برای استفاده از رفراکتومتر ابتدا چند قطره از مایع نمونه را روی منشور زاویه دار قرار دهید. سپس صفحه شفاف را روی آن ببندید. با پیچ های تنظیم دستگاه، خط شاخص را وسط ضربدر موجود در میدان دید تنظیم کنید و عدد بدست آمده را از روی درجه بندی یادداشت کنید. باید دقت شود که عدد اندازه گیری را در نقطه ای که نور با ناحیه تاریک مقیاس برخورد می کند خوانده شود.
برای دستگاه دیجیتال، قبل از اندازه گیری با دستگاه، آن را با آب مقطر یا آب دیونیزه کالیبره کنید. سپس 3 تا 5 قطره از نموه خود را وارد دستگاه کرده و منتظر بمانید تا دستگاه نتیجه را نشان دهد.
از کجا رفراکتومتر بخریم؟
شما می توانید برای خرید این دستگاه ارزنده از شیمی دون کمک بگیرید. تنها کافی است به فروشگاه شیمی دون سری بزنید. همچنین می توانید برای دریافت مشاوره رایگان خرید این دستگاه با پشتیبانی سایت نیز تماس برقرار کنید. کارشناسان شیمی دون به صورت 24 ساعته و در تمامی ایام هفته آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
