نمک مضاعف چیست؟

0
(0)

نمک مضاعف و نمک عادی

برای درک صحیح نمک مضاعف، ابتدا باید به بررسی دقیق و عمیق تر نمک های عادی بپردازیم. اما نمک عادی چیست؟

به طور کلی و بر اساس تعریف های معیاری که در شیمی معدنی داریم؛ یک نمک، ساخته شده از یک زوج آنیون و کاتیون می باشد که در یک شبکه نظام یافته، تحت عنوان شبکه بلور در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. این شبکه در همه قسمت هایش یکنواخت بوده و دارای فرمول ثابت و مشخصی می باشد.

به عنوان مثال، نمک سدیم کلرید را در نظر بگیرید؛ در ساختار این نمک، یون های سدیم و کلر، در یک شبکه نظام یافته، به صورت مکعبی قرار گرفته اند؛ به طوری که هر یون، توسط 6 یون با بار مخالف احاطه شده است. برای درک بهتر به تصویر زیر توجه کنید.

شبکه سدیم کلرید

در مورد هر نمک عادی، یک شبکه مشخص از یون ها دیده می شود که با یک سل واحد، یعنی یک واحد ساده که از تکرار آن، شبکه بلوری ساخته می شود قابل توصیف است. سل واحد انواع و اقسام مختلفی دارد که در مقاله ای جداگانه به آن خوهیم پرداخت.

نمک مضاعف چیست؟

در کنار نمک های عادی، ما ترکیب های بینابینی بسیار زیادی داریم. این ترکیبات بینابینی، از کنار هم قرار گرفتن دو یا چند نمک عادی ساخته شده اند و به همین علت مضاعف نامیده می شوند. به عنوان مثال، ما با نمک منیزیم کربنات فرمول منیزیم کربنات و کلسیم کربنات فرمول کلسیم کربنات به عنوان نمک های عادی آشنایی داریم.

اما جالب است بدانید که از کنار هم قرار گرفتن این دو نمک عادی، یک ترکیب بینابینی در قالب نمک مضاعف به صورت فرمول دولومیت به وجود می آید که در مهندسی معدن و سنگ شناسی، به آن دولومیت گفته می شود.

همچنین نمک های مضاعف دیگری نیز وجود دارد. نکته جالب توجه اینجاست که خواص فیزیکی و شیمیایی نمک های مضاعف می تواند با نمک های اولیه اش کاملا فرق داشته باشد. به عنوان مثال، سدیم تری فسفات na3po4 و کلسیم تری فسفات ca3po42 هیچ یک سرطان زا و سمی نیست. اما نمک مضاعف آن ها به صورت canapo4 هم سمی و هم سرطان زا می باشد.

بنابراین، همیشه قبل از ترکیب کردن دو نمک عادی، درباره ایجاد نمک های مضاعف و خطرات برخورد با آن ها اطمینان حاصل کنید.

نمک مضاعف چگونه ایجاد می شود؟

به خلاف آنچه تصور می کنید، در شکل گیری بیشتر نمک های مضاعف، تقریبا هیچ خبری از واکنش نیست و ما تقریبا با یک تغییر فیزیکی رو به رو هستیم. یک نمک دو تایی زمانی ایجاد می شود که شبکه بلور دو نمک عادی به هم شباهت داشته باشد.

در این صورت، وقتی دو نمک وارد آب یا هر حلال دیگری می شوند، شبکه بلوری اولیه شان را از دست می دهند و سپس در قالب شبکه بلوری جدید قرار می گیرند و کریستال سازی می کنند. این فرآیند نیازی به صرف هزینه کردن از انرژی نیست و تقریبا یک فرآیند فیزیکی به حساب می آید تا یک تغییر شیمیایی.

البته این همیشه صادق نیست و ما برای ایجاد برخی نمک های مضاعف، نیاز به اعمال دما های بالا و شرایط خاص هستیم. در آن دسته نمک ها، ما با یک تغییر کاملا شیمیایی رو به رو هستیم، به نحوی که نمک ایجاد شده خواص ویژه و منحصر به فردی خواهد داشت.

از این تکنیک در ساخت برخی مواد معدنی استفاده می شود. مثلا در ساخت کاتالیزور های صنعت پتروشیمی، به وفور از این تکنیک استفاده می شود.

 

به این پست چند تا ستاره میدی؟

برای امتیاز دهی روی ستاره ها کلیک کن

امتیاز میانگین 0 / 5. تعداد رای ها 0

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سبد خرید